Gần đây mình mới phát hiện ra câu nói “lương thiện so với thông mình còn khó hơn” trong một cuốn sách là của ông ngoại tỷ phú Jeff Bezos, người sáng lập ra trang thương mại điện tử lớn nhất thế giới Amazon; tự dưng lại nghĩ đến những ý niệm mình hình thành trong đầu về kiểu người mà mình mong muốn được kết giao và gặp gỡ mà trước giờ mình vẫn chưa có từ nào ngắn gọn để miêu tả – Đó là người “tử tế”!
Như thế nào được gọi là tử tế
Mình từng được đọc một đoạn thơ của Trang Hạ có nội dung như sau:
“Giá của tự do là dằn vặt.
Giá của êm ấm bề ngoài là khổ sở nội tâm.
Giá của giàu là kiệt sức, giá của thảnh thơi là hời hợt, giá của an nhàn tự sướng là nghèo.
Giá của cái nắm tay tuổi già là bao nhiêu giông bão tuổi trẻ.
Giá của chần chừ là mất mát.
Giá của một người tử tế là chính những thử thách họ phải trả lời suốt đời bằng bản thân.
Vì nếu không đi qua được những thử thách ấy, chúng ta đã vĩnh viễn chia tay nhau ở tuổi trẻ.
Nên đừng chúc nhau đầu bạc răng long. Hãy chúc nhau yêu thực sự nồng nàn vào tất cả những ngày còn được sống bên nhau…”
Những ngày tháng còn khó nghĩ về những định nghĩa khó nhằn
Những lần đầu mới đọc qua về “giá của tử tế” thực sự mình đã chưa thể thẩm thấu bởi lẽ rằng có thể trải nghiệm cuộc đời này còn quá ít để có thể hiểu được giá trị của điều đó, nhưng càng về sau này thì dường như điều “dằn vặt kia” nó càng “tỏ” trong lòng mình, thấm hơn ý nghĩa của câu nói trên.
Tử tế trong mắt mình tất cả những điều tốt đẹp, hành động tốt đẹp vượt qua bản ngã bản thân thì mình gọi là tử tế. Và phải công nhận, sống một cuộc đời tử tế thì thật là dằn vặt, đôi khi phải dặn lòng lơ đi cái lợi ích cá nhân, lợi ích trước mắt, sự lười biếng trường tồn và cả những lý do ngụy biện để trở nên có được tí “tử tế”, mỗi lần qua được một ngưỡng là thấy bản thân được thăng hạng.
Có người bạn mình cho rằng “tử tế” là làm hài lòng tất cả mọi người xung quanh, lúc đó mình đã im lặng không phản biện vì mình chưa vội tranh luận cho những luận điểm mà bản thân chưa chắc chắn. Mình không phải quan điểm đó, không muốn làm việc lãng phí thời gian đó, chỉ là có nhiều lúc vô tình việc tử tế sẽ khiến người khác được vui chứ bản thân vài người không cố tình làm người khác luôn được hài lòng. Bởi lẽ, có những việc “tử tế” thiên về “lý tính” mà có những việc lý tính thì đôi khi lại làm nhiều bên không thoả mãn, vậy là có khi người “tử tế” lại dằn vặt mà nào ai hiểu.
Những người “tử tế” thường có tất cả
Trong mắt mình, câu “nhân chi sơ tính bổn thiện” vốn đúng đắn, mình luôn cố gắng để tìm những thứ tốt đẹp của một ai đó để tin vào và đối diện hơn là cố tình khai thác những điều không tốt. Điều đó khiến mình hạn chế ác cảm, vị kỷ và sân si.
Có những khi được hỏi “ai là người bạn ghét nhất”, mình thật sự không có câu trả lời, mình không có ghét ai cả, mình chỉ cảm thấy không hòa hợp hay không đồng quan điểm với vài người chứ không có ai nằm trong blacklist của mình cả. Mình tin ai cũng có thứ tốt đẹp tiềm tàng, chỉ là chúng ta khác biệt màu sắc mà thôi. Nói ghét thì cũng có chắc gì người ta đã “thương” mình đâu. Thời gian để phân tích điểm không hài lòng để ghét một người thật là phiền phức và phí phạm cuộc đời.
Nhiều khi nghe thấy hơi không có chính kiến, lập trường quan điểm về tìm bạn và kết giao nhỉ? Nhưng thật ra bản thân biết rất rõ mình tính khí ra sao, phù hợp với ai, quan điểm như thế nào để tìm cho mình những người “tử tế” đồng điệu tâm hồn, những người sẽ cùng mình kể những câu chuyện “tử tế” của cuộc đời.
Những người “hút thuốc tử tế”
Ngày còn nhỏ, mình cũng đã từng rất ghét tột cùng những người hút thuốc; trong mắt mình những ai hút thuốc đều là những người không đáng được mình tôn trọng. Nhưng mãi cho đến một ngày nọ thuở mình còn học cấp 3, lần đầu tiên mình gặp một “anh chú” cũng chạc hơn 30 tại một chốn đông người; trông anh có vẻ là người lao động bình thường nhưng lại toát một phong thái nhã nhặn khác người. Mình thấy anh lấy ra một điếu thuốc định châm lên hút, tưởng chừng cũng giống như những người kia sẽ ngồi đó và phà những đám khói “đáng ghét” vào đám đông như mấy anh thanh niên khác nhưng không, anh nhẹ nhàng đứng lên ra ngoài tìm chỗ vắng người, rít vài hơi và nhẹ nhàng nhả khói rồi đi vào lại. Kể từ thời điểm đó, người “anh chú” kia đã vô tình tác động đến định kiến của mình về những người hút thuốc.
Không ngay lập tức yêu thương những người hút thuốc thiếu “trách nhiệm cộng đồng” nhưng mình dần không gắt gỏng thái độ nữa, có lẽ bởi vì trong lòng luôn mong chờ nhiều người dần trở nên “tử tế” như người “anh chú” xa lạ kia nên lòng cũng diệu hơn. Thời gian qua dần, mình cũng gặp rất nhiều người và nhiều hơn trong đó đã có những người hút thuốc “có trách nhiệm cộng đồng”, tuy nhiên đào sâu vào “quy trình” hút thuốc thì mới phát hiện vẫn còn đó những người “tử tế” nhưng chưa đến; tàn thuốc vương vãi đầy nền, có cái còn đỏ lửa. Dù sao thì, con người ta cũng cần thời gian để trau chuốt “tử tế”, đã được như vậy e rằng cũng còn hơn không – mình thường tự nhủ để duy trì niềm tin vào những người tử tế tương lai.
Vẫn là câu chuyện hút thuốc của ông bà ngoại “Jeff Bezos”, khi Jeff Bezos hỏi bà mình vì sao bà biết hút thuốc có hại cho sức khoẻ nhưng vẫn hút và đưa ra những con số chứng tỏ sự thông minh của mình thì bà của Jeff Bezos đã bật khóc . Câu trả lời khiến mình thật sự ngộ nhận ra nhiều điều mà có lẽ tuổi trẻ này phải đánh đổi nhiều mới có thể nhận ra được những điều đó để có được thái độ phải lẽ hơn. Ông của Jeff Bezos nói rằng “Jeff có một ngày cháu sẽ hiểu lương thiện so với thông minh càng khó hơn”. Sau này Jeff đã hiểu ra được rằng điều ông nói không có gì sai nhưng bản thân lại chưa nghĩ đến cảm nhận của bà ngoại. Đằng sau điếu thuốc kia chất chứa nhiều điều.
Những người tử tế có một sứ hút đặc biệt bởi thần thái ngời ngời.
Người “anh chú” đã thay đổi định kiến của mình thời còn trẻ là một trong những ví dụ đầu tiên mình cảm nhận được. Anh giản dị như bao người trong nhóm đồng nghiệp của mình nhưng hành vi và tư thái của anh trông đầy ý thức và nhẹ nhàng khép kín khiến mình không khỏi rời mắt.
Những người tử tế rất dễ khiến người ta cười ngây ngô. Có anh bạn đi với cô người yêu quyết định không vứt bao rác đi mãi cho đến khi anh tìm thấy thùng rác và vui sung sướng lên như một đứa trẻ khiến cô người yêu tủm tỉm cười cả buổi mà anh không biết lý do là như thế nào. Dường như trong mắt cô gái đã ánh lên một sự tự hào và hài lòng về anh, về tư chất và lối sống của anh, điều đó càng khiến cô tin vào người đàn ông sẽ đi hết cùng mình đến cuối cuộc đời.
Mình có từng biết về câu chuyện của một người bạn trong suốt nhiều năm liền có mối quan hệ không tốt với một người đồng nghiệp. Những lý do tưởng chừng không đáng đã khiến người đồng nghiệp “lật mặt” và thường xuyên cà khịa cô bạn trong nhiều hoàn cảnh. Một ngày nọ 2 người được phân làm việc cùng nhau và bạn mình là cấp trên. Cậu bạn kia có chút e ngại vì sợ bị chèn ép bởi cô bạn này nhưng vẫn ngậm ngùi hợp tác nhưng vẫn tỏ vẻ ở thế thượng phong để thấy mình “oai vệ”. Cậu bạn này được cái khá giỏi và làm việc cẩn thận, cô bạn này dù không thích tính tình cậu ta nhưng vô cùng đánh giá cao cậu bạn kia về chất lượng công việc. Ngày dự án được tổng kết và mang lại kết quả tốt, cô bạn đã báo cáo với lãnh đạo và không ngại đệ tên những người đóng góp nhiều cho dự án và một trong số đó là cậu bạn kia. Cô nói những lời vô cùng công tâm dành cho tài năng và cống hiến của cậu cho dự án và thế là cậu được cấp trên tuyên bố thưởng hậu hĩnh. Kết thúc buổi họp, cậu cố tình ra gần cuối như muốn được gặp cô bạn leader để nói điều gì đó nhưng cô bạn này lạnh lùng bước đi mà phải câu nệ hay tỏ vẻ muốn gần gũi. Buổi tiệc liên hoan cô cũng tham dự vui vẻ nhưng không phải “vỗ về” gượng ép các mối quan hệ với cậu, cô luôn giữ thái độ “quân tử” và công bằng với mọi người trong công việc nhưng vẫn giữ bản chất “cá nhân” khá ngông và tài giỏi của mình. Về sau đó, hoà khí trong team đã tốt hơn và mọi người dần hiểu về cô hơn, cậu bạn kia cũng vì thế mà có cái nhìn tích cực hơn, hành xữ tốt đẹp hơn.
Mình gọi cô bạn này cũng có tố chất “tử tế” thứ mà không phải ai cũng làm được, cũng dẹp đi tư lợi cá nhân được.
Và còn nhiều câu chuyện nhỏ nhặt trong cuộc đời này mà có lẽ đến cuối đời vẫn chưa thể kể hết được, chỉ có điều nó làm cuộc đời trở nên có chút màu “tươi đẹp”.
